5 plekken waar je je grenzen lichamelijk kunt voelen
Een persoonlijk onderzoek naar wat je lijf je probeert te vertellen
De laatste tijd ben ik opnieuw aan het ontdekken hoe mijn lichaam me iets probeert te zeggen. Grenzen zijn niet alleen mentale of emotionele constructies. Ze zijn voelbaar. Letterlijk. En soms is het pas als je lijf protesteert, dat je doorhebt: oh wacht… dit was eigenlijk te veel.
In mijn persoonlijke ervaring is dat protest het duidelijkst in mijn schouders en hoofd. Als ik te veel draag — letterlijk of figuurlijk — begint mijn lichaam langzaam maar zeker signalen af te geven. Mijn schouders gaan vastzitten, mijn armen voelen zwaar, en als ik blijf doorgaan, krijg ik hoofdpijn. Niet zomaar een beetje, maar een die voelt alsof mijn hoofd alle prikkels van de dag niet meer kwijt kan.
Deze signalen komen vooral op als ik me met dingen bemoei die eigenlijk niet van mij zijn. Als ik over mijn eigen grens ben gegaan door verantwoordelijkheid te dragen voor anderen of door constant alert te zijn op signalen in mijn omgeving. Dan fluistert mijn lijf eerst. En als ik niet luister, gaat het schreeuwen.
Een ander signaal dat bij mij speelt is mijn ademhaling. In het verleden heb ik daar flinke klachten mee gehad. Het voelt alsof mijn middenrif blokkeert — ik kan dan niet doorademen. Dat dwingt me tot vertragen. Het is een harde maar heldere manier waarop mijn lichaam zegt: dit tempo klopt niet voor jou. Wat er precies onder zit, ben ik nog aan het onderzoeken. Maar dat onderzoek op zich is ook waardevol. Grenzen voelen is niet altijd helder of makkelijk. Soms is het gewoon blijven luisteren.
Als psychomotorisch therapeut heb ik ook veel geleerd over hoe lichamelijke signalen verbonden zijn aan innerlijke processen. Vanuit de psychosomatische benadering — waarin we het lichaam zien als boodschapper — zijn er een aantal plekken in het lijf die bij veel mensen oplichten als het gaat over grenzen. Het kan per persoon verschillen, maar dit zijn plekken die vaak terugkomen:
1. De nek en schouders
Hier dragen we wat niet van ons is. Denk aan verantwoordelijkheden die je op je hebt genomen, zorgen die je blijft torsen. Spanning in de nek of pijn in de schouders kan erop wijzen dat je je grens voorbij bent gegaan in het “zorgen voor”.
2. De kaak
Een gespannen kaak of tandenknarsen in je slaap? Dat kan duiden op ingehouden boosheid of dingen die je niet hebt durven zeggen. De kaak is vaak een plek waar woorden blijven hangen, waar we onszelf tegenhouden om onze grens te uiten.
3. De buik
Je buik liegt niet. Vaak voelen we hier intuïtief al of iets wel of niet goed voelt. Bij spanning kun je last krijgen van krampen, een opgeblazen gevoel of een ‘steen in je maag’. Een teken dat je systeem onveiligheid of onduidelijkheid waarneemt.
4. De ademhaling
Zoals ik ook bij mezelf merk, is ademhaling een directe spiegel. Een hoge, oppervlakkige ademhaling betekent meestal dat je lichaam in een soort alert-stand staat. Het nodigt je uit om even stil te staan en ruimte te nemen.
5. De rug (boven- of onderrug)
Je rug geeft aan of je jezelf steunt. Pijn in de onderrug komt vaak voor bij mensen die moeite hebben om op eigen benen te staan of zich gesteund te voelen. De bovenrug kan vast gaan zitten als je jezelf forceert of te veel ‘duwt’.
Het lichaam liegt niet. Maar het spreekt wel een taal die we vaak verleerd zijn. De uitnodiging is om opnieuw te leren luisteren. Niet alleen met je hoofd, maar met zachte aandacht in je lijf.
Laat je me weten wat het je bracht? Of waar jij jouw grens het sterkst voelt in je lijf?
Ik ben benieuwd naar jouw verhaal.
